Avrupa ve Orta Asya’da her 2 çocuktan 1’i, küresel ortalamanın iki katı üstünde yüksek sıcak hava dalgasına maruz kalıyor.

UNICEF, sıcak hava dalgalarının etkilerine karşı özellikle dezavantajlı durumdaki çocukları korumak üzere bölge hükümetleri için altı politika tavsiyesinde bulunuyor.

CENEVRE, 27 Temmuz 2023 – UNICEF’in, 50 ülkeden elde edilen son verilerin analizine dayanarak bugün yayımladığı yeni politika üretmeye yardımcı bilgi notu, Avrupa ve Orta Asya’da yaşayan çocukların yaklaşık yarısının (92 milyon) yüksek sıcak hava dalgasına maruz kaldığını ortaya koydu. Bu sayı, 4 çocuktan 1’inin yüksek sıcak hava dalgasına maruz kaldığı küresel ortalamanın iki katı.

Sıcakla Mücadele: Avrupa ve Orta Asya'daki çocukların sıcak hava dalgalarından korunması (Beat the heat: protecting children from heatwaves in Europe and Central Asia) başlıklı çalışmada, Avrupa ve Orta Asya’daki çocukların sıcak hava dalgalarının etkilerine karşı özellikle savunmasız olduğu ve bu durumun onları sıcak çarpması da dahil olmak üzere ciddi hastalık riskleriyle karşı karşıya bıraktığı belirtiliyor.

Bebeklerin ve küçük çocukların vücut sıcaklığı yetişkinlerden çok daha fazla ve hızlı bir şekilde yükselir. Bu nedenle, sıcak hava dalgaları sırasında en yüksek risk altındaki grubu oluşturmaktadırlar. Raporda, sıcak hava dalgalarının çocukların konsantrasyon ve öğrenme becerilerini etkileyerek eğitimlerini de riske attığı ifade ediliyor.

Çocuklar sıcak hava dalgalarının etkisi karşısında oldukça kırılgan durumdayken yetişkinlerin çoğu sıcağı farklı şekillerde deneyimliyor. Bu da ebeveynlerin ve bakımverenlerin çocuklarda sıcaklığa bağlı tehlikeli durumları ya da hastalık semptomlarını anlamasını zorlaştırarak çocukların sağlığını daha da çok riske atılmasına neden olabiliyor.

UNICEF Avrupa ve Orta Asya Bölge Direktörü Regina De Dominicis, “Avrupa ve Orta Asya’daki ülkeler iklim krizini en hararetli biçimde deneyimliyor ve bundan en çok çocukların sağlığı ve refahları zarar görüyor. Bölgedeki çocukların yarısı artık sıklıkla yüksek sıcak hava dalgasına maruz kalıyor. Bunun 2050 yılında tüm çocukları etkilemesi bekleniyor. Bu sıcaklıklar, bölgedeki çocukların çok önemli bir kısmının mevcut ve gelecekteki sağlıkları üzerinde olumsuz etkiler bırakacaktır. Bu nedenle hükümetlerin sıcaklıkların etkilerini hafifletme ve uyum tedbirlerine acilen yatırım yapması gerekiyor” dedi.

Son yıllarda, sıcak hava dalgaları Avrupa ve Orta Asya’da daha sık görülmeye başladı ve şu ana kadar hiçbir hafifleme belirtisi de gözlenmedi. Bölge genelinde sıcak hava dalgalarının sıklığı, önümüzdeki yıllarda daha da artacak. Küresel sıcaklık artışının 1,7 santigrat derece olduğu en iyimser senaryolarda bile, Avrupa ve Orta Asya’daki tüm çocukların 2050 itibarıyla sıklıkla yüksek sıcak hava dalgasına, yüzde 81’inin uzun süren yüksek sıcak hava dalgasına ve yüzde 28’inin de şiddetli yüksek sıcak hava dalgasına maruz kalacağı tahmin ediliyor.

UNICEF, çocukların korunmasına yardımcı olmak amacıyla Avrupa ve Orta Asya’daki hükümetleri aşağıdaki hususları yerine getirmeye çağırıyor: 

• Çocuklar tüm planların merkezinde tutularak sıcak hava dalgaslarının etkilerini hafifletme ve uyum çalışmalarının Ulusal Kararlılık Beyanları (NDC), Ulusal Uyum Planları (NAP) ve Afet Risk Azaltımı ve Afet Risk Yönetimi politikalarına dahil edilmesi,
• Çocuklarda sıcağa bağlı hastalıkların teşhis ve tedavisi, önlenmesi ve buna karşı erken önlem alınması için birinci basamak sağlık hizmetlerine yatırım yapılması. Bu kapsamda toplum sağlığı çalışanlarının ve öğretmenlerin eğitilmesi,
• Ulusal iklim erken uyarı sistemlerine yatırım yapılarak yerel düzeyde çevresel değerlendirmelerin yürütülmesi; acil durumlara hazırlık ve dayanıklılık oluşturma girişimlerinin desteklenmesi,
• Su, sanitasyon ve hijyen, sağlık, eğitim, beslenme, sosyal koruma ve çocuk koruma hizmetlerinin, sıcak hava dalgalarının etkileriyle başa çıkacak şekilde uyarlanması,
• Çocukları ve ailelerini sıcak hava dalgalarından koruyan uygulamaları finanse edecek yeterli fon ayrılması,
• Çocuklara ve gençlere iklim değişikliği konusunda eğitim verilmesi ve yeşil becerilerin kazandırılması.

Bilim, artan sıcaklıkların iklim değişikliğinin bir sonucu olduğunu göstermektedir. UNICEF, Avrupa ve Orta Asya'daki tüm hükümetleri, küresel ısınmayı 1,5 santigrat derece ile sınırlandırmak için CO2 salımlarını azaltmaya ve 2025 yılına kadar uyum fonunu iki katına çıkarmaya çağırıyor.

#####

Editörlere notlar

Bölgesel tahminler, kullanılabilir en son veriler olan 2020 verilerinin analizine dayanmaktadır.

Sıcak hava dalgası: Her gün en yüksek sıcaklığın 15 günlük yerel ortalamanın ilk yüzde 10’una ulaştığı 3 gün veya daha uzun süren dönem.

Yüksek sıcak hava dalgası sıklığı: Yılda ortalama 4,5 veya daha fazla sıcak hava dalgasının görülmesi.

Uzun süren yüksek sıcak hava dalgası: Ortalama sıcak hava dalgası olayının 4,7 gün veya daha uzun sürmesi. 

Şiddetli yüksek sıcak hava dalgası: Ortalama sıcak hava dalgası olayının yerel 15 günlük ortalamanın 2°C veya daha üzerinde olması.

2050 yılına ilişkin senaryo 1: 2050 yılına kadar tahminen 1,7 derecelik ısınma ile “düşük sera gazı emisyon senaryosu”. Bu, iklim modellemede kullanılan ve IPCC tarafından “SSP1” olarak tanımlanan kabul görmüş senaryodur.  

Sıcak hava dalgalarının küresel çapta çocukları nasıl etkilediğini aşağıdaki bağlantı üzerinden okuyabilirsiniz:  

https://www.unicef.org/reports/coldest-year-rest-of-their-lives-children-heatwaves

© UNICEF/UN0729711/Pancic